Wiele osób, których dotknęło ADHD jest świadomych objawów związanych z tym zaburzeniem takich jak problemy z utrzymaniem uwagi, rozpraszanie się, prokrastynacja, słaba kontrola impulsów, dezorganizacja, a nawet nadpobudliwość. Ale występuje jeszcze jeden symptom, którego większość ludzi nie jest świadoma – problemy z pamięcią.
U dorosłych z ADHD rozpraszanie się lub problemy z momentem koncentracji uwagi może powodować problemy z pamięcią. Charakterystyczne symptomy tej choroby mają na to kluczowy wpływ, dlatego dorośli z ADHD często spóźniają się lub zapominają o spotkaniach i zaniedbują swoje zadania.
ADHD i jego wpływ na rodzaje pamięci
Pamięć jest skomplikowanym i złożonym procesem. Możemy wyróżnić kilka rodzajów pamięci, w tym poniższe, które mogą dotyczyć osób z ADHD.
Pamięć krótkotrwała
Jeśli nowo poznana osoba przedstawia Ci się i zapisujesz jej imię w pamięci kilka sekund później, jest to tzw. pamięć krótkotrwała. Charakterystyczne dla tego rodzaju pamięci jest to, że trwa przeważnie krócej niż minutę i odpowiada za niego kora przedczołowa mózgu. Wyniki badań wskazują, że ADHD może powodować pewne ubytki pamięci krótkotrwałej.
Pamięć robocza
Zakres pamięci roboczej rozszerza się poza pamięć krótkotrwałą, a jej czas trwania wynosi od kilku sekund do kilku godzin. Ma ona wpływ na utrzymywanie w pamięci pewnych danych w trakcie rozwiązywania problemów, wykonywania zadań, odfiltrowania niepotrzebnych informacji czy też radzenia sobie ze stresem i kontrolowania emocji. Ten rodzaj pamięci odgrywa znaczącą rolę w zarządzaniu oceanem informacji, z którymi wszyscy ludzie stykają się na co dzień. Odpowiada za organizowanie, planowanie i inne działania, które często stanowią problem dla osób dotkniętych ADHD.
Jedno z badań przeprowadzonych w Stanach Zjednoczonych wykazuje, że dzieci z ADHD są znacznie bardziej narażone na zaburzenie pamięci roboczej w porównaniu z ich rówieśnikami nie dotkniętymi ADHD. Z kolei inne badania z 2020 roku mówią o znaczących problemach z wybranymi rodzajami pamięci roboczej wśród nastolatków z ADHD.
Pamięć długotrwała
Są to wspomnienia, które zatrzymujemy w pamięci od godziny do całego życia. Jedno z badań wykazało, że dorośli z ADHD mieli gorsze wyniki testów pamięci długotrwałej w zestawieniu z osobami bez tego zaburzenia. Prawdopodobnie dzieje się tak, gdyż zaburzenia pamięci długotrwałej są związane z problemami kodowania informacji. Kodowanie to pierwszy etap do tworzenia pamięci. Polega on na tym, że mózg przypisuje znaczenie naszym doświadczeniom i dociera do źródła. Zdaniem ekspertów łatwiej zapamiętujemy rzeczy i dłużej przechowujemy w pamięci, gdy powiążemy z nimi jakiś cel.
ADHD, a demencja
Informacje opublikowane przez ekspertów w European Journal of Neurology dowodzą, że dorośli z ADHD mają zwiększone ryzyko rozwoju demencji zwanej otępieniem z ciałami Lewy’ego.
ADHD, a pamięć mózgu
W poprzednich artykułach pisaliśmy o tym, że ADHD jest związane z niższą aktywnością w korze przedczołowej mózgu. Jest to widoczne szczególnie podczas koncentracji. Kora przedczołowa odpowiada również za utrzymywanie koncentracji uwagi. Dzięki niej, umysł może skoncentrować się na ważnych informacjach, jednocześnie pomijając mniej ważne myśli i odczucia.
Uwaga jest konieczna nie tylko dla pamięci krótkotrwałej, ale i nauki. Kora przedczołowa ma wiele połączeń w mózgu, dzięki którym możemy realizować zadania i kontynuować projekt aż do jego zakończenia. Dzieje się tak dzięki wysyłanym wyciszającym sygnałom do limbicznych i sensorycznych obszarów mózgu. Gdy musimy się skupić, kora przedczołowa obniża rozpraszające sygnały z innych części mózgu, przez co zatrzymuje rywalizację o naszą uwagę. Jeśli jednak nie jest ona aktywna, proces odfiltrowywania jest zaburzony i następuje rozproszenie uwagi.
Reasumując, zaburzenia w grzbietowo-bocznej korze przedczołowej nierzadko powodują obniżenie koncentracji, rozproszenia i problemów z pamięcią krótkotrwałą.
W jaki sposób objawy ADHD podwyższają ryzyko problemów z pamięcią?
ADHD zwiększa szanse na problemy z pamięcią również poprzez skutki związane z tym zaburzeniem. Tak jak wspominaliśmy, ADHD cechuje zaburzenia koncentracji, dezorganizacja, prokrastynacja, rozproszenie, uczucie niepokoju i impulsywności. Badania pokazują, że te cechy wpływają na podatność na istotne czynniki ryzyka problemów z pamięcią. Wśród nich możemy wymienić:
- Traumatyczny uraz mózgu (TBI): Impulsywność, poszukiwanie nowych, ekscytujących bodźców i stymulantów typowych w ADHD zwiększają ryzyko wystąpienia wstrząsu mózgu. Badania przeprowadzone przez ekspertów wykazują, że doznanie co najmniej jednego urazu głowy było powiązane z podwyższonym ryzykiem wystąpienia zaburzeń pamięci trwałej.
- Otyłość: impulsywność i problemy z planowaniem mogą przyczynić się do niewłaściwych nawyków żywieniowych u osób z ADHD. Zgodnie z wieloma badaniami, nadwaga/otyłość zwiększają ryzyko demencji.
- Depresja: Nieleczone ADHD zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia depresji, która – według badań – dwukrotnie zwiększa ryzyko upośledzenia funkcji poznawczych u kobiet i aż czterokrotnie u mężczyzn.
- Alkohol i narkotyki: Dorośli z ADHD częściej popadają w nałogi i nadużywają substancji. Badanie trwające 43 lata, któremu poddało się ponad 12 000 osób, wykazało, że osoby pijące umiarkowanie lub nadużywające alkoholu miały aż o 57% wyższe ryzyko wystąpienia demencji, a choroba wystąpiła u nich wcześniej niż u osób niepijących i pijących mało.
- Palenie: Osoby z ADD/ADHD są bardziej narażone na uzależnienie od tytoniu. Według Światowej Organizacji Zdrowia, nadużywanie tytoniu, jak również bierne palenie zwiększa ryzyko zachorowalności na wiele rodzajów demencji, w tym Alzheimera.
Zdecyduj się na diagnozę i leczenie ADHD, aby chronić swoją pamięć
Ze wszystkich skutków związanych z nieleczonym ADHD, utrata pamięci jest jednym z najpoważniejszych, a jednocześnie najrzadziej wspominanym. Leczenie tego zaburzenia może pomóc w profilaktyce problemów z pamięcią, zapominania oraz mgły mózgowej. W Centrum Terapii ALMA specjalizujemy się w leczeniu ADHD i wspólnymi siłami możemy pomóc Ci pracować nad negatywnymi skutkami tego zaburzenia.
