Chociaż dla większości z nas objawy zespołu nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD) są znane – np. krótki czas utrzymania uwagi, nadpobudliwość, słaba kontrola impulsów – to jednak mamy dużo mniejszą świadomość na temat występowania zaburzeń fizycznych. Z reguły ADHD jest często powiązane z zaburzeniami psychicznymi, takimi jak depresja i problemy behawioralne, ale istnieje również ryzyko spowodowane fizycznymi problemami – począwszy od przyrostu masy ciała do zwiększonego prawdopodobieństwa urazów mózgu.
W szwedzkim badaniu opublikowanym w 2021 roku, naukowcy wzięli pod lupę ADHD i jego powiązanie z 35 dolegliwościami fizycznymi, podzielonych na 8 kategorii: endokrynologiczne/metaboliczne, żołądkowo-jelitowe, krążenia, skóry, moczowo-płciowe, mięśniowo-szkieletowe, układu nerwowego, oddechowego. Co ciekawe, wśród 35 uwarunkowań, ADHD zwiększało ryzyko wystąpienia 34 z nich.
Dolegliwości fizyczne, a ADHD
Naukowcy przedstawili podział uwarunkowań fizycznych, które szwedzkie badanie przeanalizowało w ciągu ponad 60 lat. W obszarze krążenia zostało zawarte choroby płuc, niewydolność serca, nadciśnienie, choroba niedokrwienna serca (problemy z sercem związane z zwężonych tętnic), migotanie przedsionków, choroby naczyń obwodowych, udar mózgu. Z kolei choroby endokrynologiczne/metaboliczne obejmowały cukrzycę, niedoczynność/nadczynność tarczycy, podagrę, otyłość. Z zaburzeń układu pokarmowego można wymienić celiakię, wrzody żołądka, zapalenie wyrostka robaczkowego, stłuszczenie wątroby, kamicę żółciową i nieswoiste zapalenie jelit.
Układ moczowo-płciowy obejmował kamicę nerkową, choroby kłębuszków nerkowych i infekcje nerek. W obszarze mięśniowo-szkieletowym były to RZS – reumatoidalne zapalenie stawów, choroby tkanki łącznej, artroza i ból pleców. W układzie nerwowym naukowcy przyjrzeli się demencji, chorobie Parkinsona, migrenie, epilepsji i zaburzeniom snu, z kolei układ oddechowy obejmował przewlekłą obturacyjną chorobę płuc i astmę, a badane schorzenia skóry to łuszczyca i egzema.
Z tego całościowego badania naukowcy wywnioskowali, że osoby z ADHD miały zwiększone ryzyko wystąpienia wszystkich schorzeń fizycznych z wyjątkiem RZS w porównaniu z osobami bez tego zaburzenia. Wśród różnych rodzajów schorzeń, najsilniejsze powiązania z ADHD stwierdzono z:
- Zaburzeniami pracy wątroby związanymi z nadużywaniem alkoholu
- Zaburzeniami snu
- Epilepsją
- Stłuszczeniem wątroby
- Otyłością
Przed tymi wnioskami, inni naukowcy odkryli podobne korelacje pomiędzy ADHD a problemami fizycznymi. Badanie przeprowadzone w Niemczech w 2017 roku na dzieciach dotkniętych tym zaburzeniem w wieku od 5 do 14 lat wykazało, że były one bardziej narażone na wiele fizycznych kłopotów takich jak: problemy metaboliczne, nadciśnienie, niewydolność nerek, cukrzyca, otyłość, astma, migrena, atopowe zapalenie skóry, jaskra, zapalenie stawów i jaskra. Z kolei inne badanie z 2020 roku przeprowadzone na temat związku między ADHD a kondycją fizyczną zasugerowało, że osoby cierpiące na ADHD są podatne na zaburzenia neurologiczne, a także problemy trawienne ze względu na rolę osi mózg-jelita w objawach ADHD.
Jak poprawić swoje zdrowie cierpiąc na ADHD
Niestety, kilka cech typowych dla ludzi z ADHD może utrudniać korzystanie z opieki zdrowotnej, która jest szczególnie potrzebna w ich sytuacji. Ponieważ osoby z ADHD mają skłonności do prokrastynacji, mogą odwlekać wizyty u lekarza, zamiast je zaplanować. Problemy z kontrolą impulsów mogą prowadzić do skutków takich jak niewłaściwe wybory żywieniowe lub choroby przenoszone drogą płciową. Brak organizacji może utrudniać przestrzeganie planu przyjmowania leków, stosowaniu się do wskazówek lekarskich lub zgłaszaniu się na konieczne badania kontrolne.
Ponieważ taki szereg fizycznych kłopotów zdrowotnych jest bardziej prawdopodobny, aby rozwijać się u osób z ADHD, regularne kontrole u lekarza są szczególnie ważne. Wybór swojego stylu życia – w tym regularnych ćwiczeń, zdrowej diety, ograniczenie czasu na smartfonie, unikanie używek – może przyczynić się do poprawy samopoczucia i przyczyni się do pozytywnych zmian w szerszej perspektywie. Poza tym, eksperci zbadali związek pomiędzy ADHD, a czynnikami środowiskowymi, takimi jak sztuczne barwniki i ulepszacze w żywności, niedobory minerałów, a nawet grami komputerowymi z których każdy może przyczynić się do wielu problemów zdrowotnych.
Chociaż ADHD niesie za sobą wiele wyzwań, które mogą sprawić, że codzienne funkcjonowanie jest trudniejsze, trudności fizyczne, które mogą się pojawić – i pozostać bez kontroli – są równie ważne. Ponadto, badania wykazały, że osoby z ADHD mają niższą średnią długość życia i są ponad dwukrotnie bardziej narażone na przedwczesną śmierć niż osoby bez tego zaburzenia. Wynika to zarówno z powodu wypadków i współistniejących chorób, w tym uzależnień. Jednak pozostając pod stałą opieką specjalistów, możesz zahamować wiele możliwych do wystąpienia problemów ze zdrowiem fizycznym.
