Statystyki mówią, że osoby, które cierpią na zaburzenia psychiczne (niezależnie od momentu życia, w którym się znajdują), są aż dwukrotnie bardziej narażone na ryzyko uzależnienia alkoholu i czterokrotnie bardziej na ryzyko uzależnienia od narkotyków. Te niepokojące wnioski świadczą o tym, że problemy z uzależnieniami od substancji psychoaktywnych są wyjątkowo częste u osób z nieleczonym ADD/ADHD. Warto zauważyć, że te problemy nie dotyczą wyłącznie dorosłych, a samo ryzyko uzależnienia może zacząć się wcześnie. Według amerykańskich badań, dzieci i młodzież cierpiące na ADHD/ADD są narażeni na ponad dwukrotne ryzyko wystąpienia uzależnień niż ich zdrowi rówieśnicy. Z kolei badacze z Harvardu doszli do wniosku, że ponad połowa dorosłych z nieleczonym ADD/ADHD będzie w przyszłości nadużywać alkoholu lub narkotyków. Z czego to wynika?
W poprzednim artykule Centrum Terapii Alma pisaliśmy o tzw. „mgle mózgowej” u osób z ADHD. Wiele osób dotkniętych tym schorzeniem poszukuje stymulantów, aby przywrócić sobie skupienie i energię. Kiedy inne metody i leki zawodzą, sięgnięcie np. po narkotyki wydaje się być dla nich szybką i skuteczną metodą, aby funkcjonować na wysokich obrotach. Niemniej jednak to bardzo niebezpieczna i niewłaściwa droga, powodująca wiele problemów zdrowotnych.
Co stanowi o wzajemnym powiązaniu ADHD i uzależnień?
Osoby cierpiące na ADD/ADHD mają skłonności do zaburzeń kontroli impulsów. Pomimo że zaczynają nowy dzień z postanowieniem, aby nie sięgać po alkohol lub narkotyki nie zawsze się to udaje. Badania obrazowania mózgu metodą SPECT ukazują, że zarówno wśród dzieci i młodzieży jak i dorosłych z najczęstszym typem ADD/ADHD (pisaliśmy wcześniej o 7 różnych typach ADHD/ADD) występuje predyspozycja do niskiej aktywności w korze przedczołowej. Wynika to z niskiego poziomu neuroprzekaźnika dopaminy.
Kora przedczołowa jest częścią obwodu mózgu odpowiadającą nie tylko za kontrolę impulsów, ale także ocenę, realizację, planowanie. Niska aktywność w tym obszarze powoduje pojawienie się impulsywności, trudności z realizowaniem planów, kiepską oceną wydarzeń i sytuacji. Problemy związane z zaburzoną oceną rzeczywistości powodują trudności z unikaniem substancji psychoaktywnych, nawet jeśli jesteśmy przekonani co do ich szkodliwości.
Dopamina ma kluczowy wpływ na nasze samopoczucie. Podczas przyjemnych czynności w mózgu uwalniana jest ta substancja chemiczna, która odpowiada za poczucie szczęścia. Osoby z niskim poziomem dopaminy odczuwają potrzebę dostarczania większej ilości tej substancji, aby poczuć się dobrze. Wszelkie substancje psychoaktywne powodują krótkotrwałe zwiększenie poziomu dopaminy, a co za tym idzie potrzebę przyjmowania ich coraz większej ilości.
Rodzaj ADD/ADHD, a nadużywane substancje
Część osób, które cierpią na ADHD, próbuje samemu „leczyć się” za pomocą alkoholu lub narkotyków w celu poprawy swojego samopoczucia, koncentracji, radości, pozbycia się niepokoju i poczucia przytłoczenia. Nie zawsze jednak próbują od początku nadużyć tych substancji, a utrata kontroli jest często za bardzo cienką linią.
Według naukowców istnieje powiązanie pomiędzy typem ADHD/ADD a rodzajem nadużywanej substancji:
Typ 1: Klasyczny – kokaina lub metamfetamina
Typ 2: Nieuważny – kokaina lub metamfetamina
Typ 3: Nadmiernie skupiony – alkohol
Typ 4: Płat skroniowy – marihuana i środki stymulujące
Typ 5: Limbiczny – marihuana i środki pobudzające
Typ 6: Ring of Fire – alkohol i marihuana
Typ 7: Lękowy – alkohol i marihuana
Nadużywanie substancji a ich wpływ na funkcjonowanie mózgu
Badania SPECT nie pozostawiają żadnych wątpliwości. Alkohol i narkotyki nie tylko są szkodliwe dla mózgu, ale mogą przyczynić się również do zaostrzenia objawów ADHD i ADD. Długofalowo wszystkie substancje psychoaktywne zmniejszają aktywność mózgu.
Warto zauważyć, że „wspomaganie się” alkoholem w celu pozbycia się niepokoju zadziała krótkotrwale, ale w efekcie uszkodzi aktywność komórek i pogłębi objawy.
Naturalne sposoby na zwiększenie dopaminy
Warto sięgnąć po naturalne metody, które wzmacniają korę przedczołową i przyczyniają się do wzrostu dopaminy. Przedstawiamy 5 sposobów, które mogą w tym pomóc:
- Określ swoje cele, zapisując je na kartce papieru i kontroluj je każdego dnia, aby wiedzieć, co masz dziś zrobić.
- Stosuj ćwiczenia fizyczne, aby pobudzić serce do pompowania większej ilości krwi i zwiększyć poziom dopaminy w mózgu.
- Ćwicz asertywność, aby zminimalizować ryzyko impulsu sięgnięcia po alkohol lub narkotyki.
- Korzystaj z pomocy bliskiej, zaufanej osoby, aby systematycznie sprawdzała, czy skupiasz się na swoich celach.
- Zadbaj o właściwe odżywianie. Posiłki bogate w składniki odżywcze pomogą podnieść koncentrację i zwiększyć poziom energii. Śniadanie złożone ze słodyczy jak np. pączki czy ciastka pogłębi spadek energii w ciągu dnia. Warto pamiętać również o dodawaniu białka do każdego posiłku.
Jeśli Ty lub Twoja pociecha cierpicie na ADHD i zmagacie się z brakiem skupienia, problemem kontroli impulsów, trudnościach w organizacji nie warto dłużej zwlekać. W Centrum Terapii ALMA pracują doświadczeni specjaliści, którzy pomogą Wam radzić sobie z objawami ADHD. Dzięki indywidualnej psychoedukacji możesz zmniejszyć ryzyko nadużywania substancji w przyszłości. Jeśli pijesz alkohol bądź zażywasz narkotyki, aby pomóc poprawić swoje samopoczucie, z chęcią pokażemy Ci inne, zdrowe sposoby, które pozwolą Ci się cieszyć życiem bez nałogów.
