Czy zdarzyło Ci się zadać dziecku pytanie o to, np. co zjadłoby na obiad lub czy chciałoby pobawić się na placu zabaw, a pierwsze co usłyszałeś, jest „nie”? Dziecko neguje wszystko, co mu proponujesz lub co do niego mówisz? ”Nie” jest jednym z pierwszych słów, które są szybko przyswajane przez dzieci, a bunt, który powtarza się od czasu do czasu, jest uważany za naturalny. Jednak kiedy takie zachowanie utrzymuje się przez dłuższy czas, może oznaczać problem behawioralny zwany „zaburzeniem opozycyjno – obronnym (ODD)”.
Zaburzenie opozycyjno-depresyjne (ODD) – charakterystyka
ODD jest to zaburzenie behawioralne, które dotyczy aż 5% wszystkich dzieci. Charakterystyczne dla ODD są tendencje do kłótni, łatwego irytowania się i regularnych napadów złości. Dzieci z ODD niechętnie współpracują z rodzicami, pedagogami, rówieśnikami. Często odmawiają na przekór, nawet gdy zgoda oznaczałaby działanie w pełni na ich korzyść.
Jak rozpoznać, czy dziecko ma ODD?
Chociaż ten sposób nie zastąpi profesjonalnej diagnozy, na początku warto zadać sobie pytanie: “Kiedy poproszę dziecko o zrobienie czegoś, ile razy na 10 zrobi to za pierwszym razem bez kłótni?”.
Dzieci niedotknięte ODD wykonają zadanie ok. 7-8 razy na 10. W przypadku ich rówieśników cierpiących na to zaburzenie statystyki wynoszą ok. 0-3 razy na 10.
Dziewięcioletni chłopiec będący pacjentem amerykańskiej kliniki, wyspecjalizował się w mówieniu „nie”. Powodowało to problemy w szkole i kilkukrotne zawieszenie go za nie wykonywanie poleceń i bunt wobec nauczyciela. Próby stanowczości rodziców nie przyniosły efektów. Postanowili poszukać pomocy wśród specjalistów i wykonać obrazowanie mózgu SPECT. Ta nowoczesna technologia pozwala ocenić obszary mózgu zarówno o zdrowej aktywności, jak i zbyt dużej/zbyt małej.
Co skanowanie mózgu SPECT mówi o ODD
W przypadku chłopca badanie wykazało ponadprzeciętną aktywność w obszarze mózgu zwanym ACG. Jest to obszar uważany za “zmianę biegów” w mózgu, pomocny w płynnym przechodzeniu z jednej myśli do drugiej. Podczas gdy aktywność w tym obszarze jest za wysoka, ludzie mają tendencję do zapętlenia się w swoich myślach lub skupienia się na jednym kierunku działania. Warto zaznaczyć, że taki obraz mózgu jest często charakterystyczny u osób z zaburzeniem obsesyjno-kompulsywnym. W przypadku dzieci z ODD oznacza to zatrzymanie się na mówieniu „nie”, inicjowanie kłótni i odmawianie współpracy.
Chłopcu pomogło zażywanie nutraceutyków, które uspokoiły nadaktywny obszar mózgu i poprawiło jego zachowanie. Poprawiły się też jego relacje z innymi, a powrót do szkoły zaowocował sukcesami w nauce.
Jak postępować z dzieckiem, które cierpi na ODD?
Istnieje wiele pomocnych sposobów, które można praktykować na co dzień. Przydatne w radzeniu sobie ze zbuntowanym dzieckiem może okazać się 5 strategii:
- Daj dziecku wybór
Kilka opcji do wyboru w przypadku dziecka z ODD, zmniejsza prawdopodobieństwo odmowy.
- Odwracaj jego uwagę
Jeśli dziecko zatrzymało się na negatywnej myśli lub zachowaniu, warto chwilowo odwrócić jego uwagę, a po jakimś czasie wrócić do danej kwestii.
- Zauważaj jego dobre strony, a nie skupiaj się wyłącznie na negatywach
Zamiast zwracać uwagę dziecku na niewłaściwe zachowanie, warto zauważać również korzystne momenty i praktykować pozytywne wzmocnienie, gdy dziecko się podporządkowuje.
- Nie eskaluj konfliktów
Ważne jest, aby unikać podsycania konfliktów, gdy dziecko jest w trakcie kłótni. Zachowanie spokoju i pokojowe nastawienie pomoże dziecku uniknąć opozycyjnych myśli.
- Dawaj dobry przykład
Zwróć uwagę na własne zachowanie, aby ocenić, czy u Ciebie również nie występują tendencje opozycyjne. Nadaktywność ACG często występuje rodzinnie. Oznacza to, że rodzice, którzy cierpią na kompulsywne zachowania, obsesyjne myśli lub mało ugodowe style osobowości mają tendencję do posiadania dzieci z ODD. Warto pracować nad sobą, by stawać się bardziej elastycznym w swoich działaniach.
Jeśli bunt u Twojego dziecka jest silny i ma wpływ na jego wyniki i zachowania w szkole, funkcjonowanie w rodzinie lub nawiązywanie przyjaźni, warto zasięgnąć porady. W Centrum Terapii ALMA pracuje zespół doświadczonych psychologów dziecięcych, którzy znajdą najlepsze rozwiązania dla potrzeb Twojego dziecka i ustalą plan leczenia przy użyciu skutecznych sposobów.
