Czy zachowanie Twojego dziecka wzbudza Twój niepokój i przywołuje na myśl obawę, że może mieć autyzm? Unikanie spojrzenia, niereagowanie na imię lub nieodwzajemnianie uśmiechu to tylko niektóre z najczęściej występujących oznak autyzmu. Niemniej jednak, można zauważyć również wiele innych objawów.
Czym jest autyzm?
Zaburzenia spektrum autyzmu (ASD) to nieprawidłowość rozwojowa, dla której specyficzne są różnice w sposobie komunikacji i zachowaniach społecznych, okrojone zainteresowania, jak również problemy na tle językowym i intelektualnym.
Ponieważ jest to spektrum zaburzeń, autyzm może mieć postać od łagodnej do ciężkiej. Mogą także wystąpić różne objawy. Z jednej strony dla postaci ciężkiej może często (ale nie zawsze) wystąpić upośledzenie umysłowe. W takim przypadku dorośli i dzieci z ASD mogą mieć poważne problemy z samodzielnym, codziennym funkcjonowaniem. Po drugiej stronie występują dużo łagodniejsze objawy u osób z wysoko funkcjonującym autyzmem, znanym również jako zespół Aspergera.
Występowanie autyzmu jest dziś bardzo powszechne. Zgodnie z amerykańskimi statystykami z 2020 roku, szacunkowo 1 na 30 dzieci i nastolatków cierpiało na autyzm. W porównaniu z rokiem 2017, wzrost wskaźników autyzmu kształtuje się na poziomie 52%!
U większości autyzm jest zdiagnozowany po 4 roku życia. Zgodnie z najnowszą wiedzą, wiarygodna diagnostyka w kierunku autyzmu może być wykonana już w wieku 2 lat. Czasami zdarza się, że w przypadku autyzmu wysokofunkcjonującego (zespołu Aspergera), zaburzenie nie jest zdiagnozowane nawet do okresu dojrzewania lub dorosłości.
Znajomość objawów autyzmu jest szczególnie ważna w przypadku rodziców. Dzięki temu, że rodzice mają codzienny, bliski kontakt z dzieckiem, mogą szybciej zauważyć nieprawidłowości rozwojowe niż ktokolwiek inny. Wczesne rozpoznanie oznak może skutkować szybką diagnozą. W efekcie dziecko otrzyma profesjonalną opiekę i ścieżkę leczenia, która pomoże mu w lepszej interakcji społecznej. Według badaczy, kluczowe jest także zaadaptowanie środowiska przyjaznego dla ASD, aby pomóc dziecku sprostać wyzwaniom.
Autyzm, a objawy
Dziecko lub dorosły cierpiący na autyzm, może mieć od kilku do wielu symptomów. Występowanie objawów może się zmieniać i intensyfikować w zależności od wieku i płci. Jednak w całym spektrum występuje pewna ilość podstawowych objawów, które zostały zauważone podczas obserwacji.
Do podstawowych objawów autyzmu możemy zaliczyć:
- Trudności we wzajemnej komunikacji
- Pilnowanie bezwzględnego przestrzegania nawyków i zachowań rutynowych
- Niechęć wobec wdrożenia jakichkolwiek zmian
- Wyczulenie zmysłów i wrażliwość sensoryczna (np. na dźwięki)
- Brak kontaktu wzrokowego
- Trudności w komunikacji niewerbalnej
- Powtarzające się ruchy, machanie rękami, nadmierna gestykulacja
- Potrzeba ustawiania przedmiotów np. w rzędzie
- Ubogi język i opóźnienia w mowie, powtarzanie usłyszanych zwrotów
- Ścisłe preferencje żywieniowe
- Zachowania autodestrukcyjne
- Niechęć do przebywania z ludźmi i izolacja społeczna
Większość podstawowych oznak (poza izolacją społeczną) można zaobserwować już we wczesnym okresie autyzmu (od 6 miesiąca życia). Chociaż lista nie obejmuje wszystkich objawów, to wyszczególniliśmy najczęstsze symptomy, które mogą wystąpić u niemowlęcia lub małego dziecka.
Do wczesnych objawów autyzmu możemy zaliczyć:
W obszarze społecznym:
- Dziecko nie jest zainteresowane, aby pokazać rodzicom jakieś przedmioty lub pochwalić się wydarzeniami
- Jego mimika twarzy może być nieadekwatna do sytuacji
- Nie interesuje się innymi, nie wykazuje troski
- Ma problemy aby zaprzyjaźnić się z innymi
- Nie chce uczestniczyć/nie interesuje się zabawami w większej grupie dzieci, grami zespołowymi
W obszarze komunikacji:
- Dziecko nie gaworzy
- Nie reaguje na swoje imię
- Nie interesuje się komunikacją z innymi, nie inicjuje rozmów
- Nie gestykuluje np. nie macha kiedy kogoś widzi
- Ma doskonałą pamięć do liczb, słów, piosenek
- Nie mówi (do 2 roku życia)
W obszarze zachowania:
- Ma problemy ze snem
- Może mieć silne i nagłe wybuchy złości
- Zachowuje się impulsywnie
- Nie płacze z powodu bólu, okazuje starch
Diagnoza autyzmu – i co dalej?
Dla wielu rodziców potwierdzenie, że ich dziecko cierpi na autyzm może być szokiem. Obawy, czy dziecko będzie samodzielne i szczęśliwe w życiu są zupełnie naturalne. Jeśli diagnoza nastąpiła w późniejszym okresie życia, rodzice mogą mieć do siebie pretensje i mogą pojawić się u nich wyrzuty sumienia, że nie zauważyli objawów i nie szukali wsparcia wcześniej. W takim przypadku, warto udać się do specjalisty, który pomoże przepracować negatywne emocje. Akceptacja diagnozy sprawia, że otwierają się nowe możliwości w zakresie możliwości leczenia i wsparcia.
Autyzm i jego wyjątkowe cechy
Dzieci z zespołem spektrum autyzmu mają unikalne cechy, które wnoszą do świata. Nie będzie przesady w tym, aby z całą świadomością nazwać je “supermocami”.
Doskonałe umiejętności w dziedzinie nauk ścisłych
Wyniki badań wykazały, że osoby, które zdecydowały się na karierę w dziedzinie nauk ścisłych, mają więcej cech autystycznych niż osoby pracujące w innych obszarach. Osoby z ASD są dobrze przystosowane do kariery i dobrze czują się w dziedzinach, które wymagają wysokiego poziomu intelektualnego i szczegółowej analizy.
Silna koncentracja
Osobom z zespołem Aspergera pełne skupienie i koncentracja przychodzą bardzo łatwo. Poświęcenie się swoim zainteresowaniom i nauce mogą zaowocować rozwojem kariery i dzieleniem się doświadczeniami z których czerpią inni.
Pamięć wzrokowa
Dzieci, które są dotknięte autyzmem mają doskonałą pamięć wzrokową i świetnie kojarzą poszczególne wydarzenia i powiązania. Ich myślenie jest często nieszablonowe, a wyniki badań wykazały, że osoby z ASD rozwiązywały problemy o 40% szybciej niż osoby neurotypowe, z uwagi na lepszą pamięć wzrokową
Jeśli przypuszczasz, że Twoje dziecko może cierpieć na ASD i wykazuje objawy związane ze spektrum autyzmu, warto jak najszybciej udać się do specjalisty. Wcześniejsza diagnoza daje szansę na poprawę jakości i komfortu życia. W Centrum Terapii ALMA zespół ekspertów codziennie pomaga w tym wielu młodszym i starszym pacjentom.
